بررسی عوامل موثر بر امادگی گرایش به اعتیاد در دانش آموزان دختر دبیرستانهای دولتی شهر تهران

یکی از عمده ترین آسیب های روانی- اجتماعی که همواره جمعیت نوجوان و جوان را مورد تهدید قرار می دهد مسئله ی مصرف مواد مخدر می باشد. بر اساس گزارش های جهانی سن شروع اعتیاد 20-16 سالگی برآورد شده و هم چنان در حال کاهش است. در همین ارتباط ، اوتینگ ، به دنبال پژوهش های متعدد شیوع شناسی و بررسی علل مصرف مواد در دوره ی نوجوانی، نظریه ی " گروه دوستان " را مطرح می کند. هدف این پژوهش بررسی میزان تأثیر هر یک از عوامل خانوادگی، مدرسه، مذهب و همسالان در پیش بینی میزان آمادگی گرایش به اعتیاد نوجوانان دختر دانش آموز و مشخص نمودن این مطلب است که آیا عوامل مذکور (خانواده، مدرسه، همسالان و مذهب ) می توانند به عنوان پیش بینی کننده آمادگی گرایش به اعتیاد در دانش آموزان عمل کنند. ابزار مورد استفاده در این تحقیق پرسشنامه ایرانی آمادگی گرایش به اعتیاد(iaps)، و هم چنین پرسشنامه عوامل موثر بر سوء مصرف مواد است. این پژوهش بر روی تعداد 685 نفر از دانش آموزان دختر مقطع متوسطه در دبیرستان های دولتی شهر تهران در مناطق 3، 12 و 15 آموزش و پرورش شهر تهران اجرا شده است. نتایج این پژوهش نشان داد بین عامل های خانواده، مدرسه، مذهب و همسالان و آمادگی گرایش به اعتیاد در دانش آموزان دختر رابطه معنادار وجود دارد و این عامل ها می توانند گرایش به اعتیاد را پیش بینی کنند. در طبقه بندی دانش آموزان بر حسب آمادگی گرایش به اعتیاد اگر چه درصد کمی(7/2%) از دانش آموزان آمادگی زیادی برای گرایش به اعتیاد دارند اما توجه به این موضوع حائز اهمیت است که در حدود 30درصد آنان (کم تر از یک سوم) از نظر آمادگی در طبقه متوسط قرار می گیرند. همبستگی بین آمادگی گرایش به اعتیاد و رابطه صمیمی با والدین 348/0- ، پرخطر بودن خانواده 25/0 ، کنترل و نظارت والدین 244/0- ، تنش و ناسازگاری در خانواده 24/0، صمیمیت در خانواده 234/0- ، مصرف سیگار در خانواده 1/0 ، وضعیت درسی 3/0- ، سازگاری با مدرسه 28/0- ، منابع حمایتی در مدرسه 25/0- و مذهب 23/0- به دست آمد. اجرای رگرسیون چند گانه با روش ورود هم زمان داده ها نشان داد که عامل های خانوادگی، مدرسه، همسالان و مذهب در مجموع با ضریب تبیین 264/0 آمادگی گرایش به اعتیاد در دانش آموزان را پیش بینی می کنند. ضریب تأثیر (بتا استاندارد) برای هر یک از عوامل مذکور به ترتیب 128/0- ، 309/0- ، 307/0- و 112/0- به دست آمد. به این ترتیب این عامل ها می توانند بیش از 26درصد تغییرات آمادگی گرایش به اعتیاد در دانش آموزان را تبیین نمایند. پژوهش حاضر نشان داد که متغیرهای زیادی بر آمادگی گرایش به اعتیاد تأثیر گذارند که نتایج اصلی آن در تمامی تحقیقات داخلی و خارجی هم سویی داشته و لذا می توان با اطلاع از این عوامل خطر و محافظت کننده اقدام به کنترل و کاهش عوامل خطر و تقویت عوامل محافظت کننده نمود و در نهایت پیشگیری اولیه از سوء مصرف مواد در نوجوانان را با علم به موارد مذکور در سطح گسترده به اجرا درآورد.